Driebanden
Het was koud in La Baule op de slotzondag. Sporthallen hebben in de regel al niet een erg geavanceerde klimaatregeling, en het is er niet gauw warm. Het weer aan de Franse kust sloeg om, en ineens was het een graad of 17 in de biljartarena. Het was onvermijdelijk dat de tafels korter werden. De spelers moesten zich aanpassen. Dat klinkt simpel, maar het is een van de moeilijkste aspecten van onze sport.
Voor ik daarop in ga, eerst een opmerking over de tafels, en de speelomstandigheden. Die waren geweldig. Ik kan me voorstellen dat je op zondag naar de looplijnen zat te kijken en dacht: "Dit zijn toch geen omstandigheden voor de beste profs van de wereld? Welk merk tafel is dit, wie heeft hier de lakens gelegd, zijn die ballen wel gepoetst?". Maar vocht- en temperatuurverschillen kunnen iedere tafel slecht laten lopen. Het materiaal was heel de week puik.
La Baule 2018 had een algemeen moyenne (laatste 32) van 1.731, en daarmee was het de op drie na beste World Cup in de geschiedenis. De top 3: Guri 2015, 1.787, Blankenberge 2018, 1.780, Ho Chi Minh 2015, 1.776. Er werd beresterk gespeeld, en op zaterdag schotelden een Turk en een Brabander ons een spektakel voor dat we nooit meer gaan vergeten. Sayginer versloeg Jaspers met 40-25 in 6 beurten: 6.666 tegen 4.166, en een gecombineerd moyenne van 5.417.
Nog. Nooit. Vertoond.
Aan de tafels lag het echt niet, in La Baule. Tot het koud werd in de zaal, en toen was alles opeens moeilijk. "Waarom maken de spelers daar nou zo'n ophef over, die paar centimeters langer of korter? Deze mannen zijn beroeps, ze doen al twintig jaar niet anders. De schuld aan de tafel geven, dat is een smoesje, ze moeten zich gewoon aanpassen. Zo moeilijk is dat niet. "
Nou, daar kom je wel achter als je het zelf moet doen.
De nummer 1 van de wereld vond dat het nog wel meeviel, met de veranderde afslag. Caudron zei later dat de kou mogelijk meer invloed had gehad op de spelers dan op de tafel. "Ik had met koude handen moeite om de juiste afstoot te vinden." Het siert hem, dat hij meer op zoek is naar eigen fouten dan naar excuses.
Met je speelbal een tweede bal raken is een eindeloos gecompliceerde taak. Geen speler zal ooit exact kunnen definiëren wat hij doet. "Ik speel de tweede bal links 27% dik aan, met 14 mm rechtseffect, 7 mm trekeffect en een snelheid van 19 kilometer per uur." Je hoeft niet eens zelf biljarter te zijn om te zien dat dat flauwekul is. Hoe dik, hoog, laag, links of rechts we die bal raken en met welk tempo is niet in getallen te vangen. En ik zwijg nog over kwaliteit van afstoot, dikte en hardheid van pomerans, stijfheid van topeind, al dan niet geheven keu. En uiteraard, het gewicht van je stok. Wetmatigheden, logica en getallen? Kunnen allemaal meteen het raam uit.
Wat hebben we dan voor gereedschap, als getallen ons niet helpen? Dit is de eerste: onze automatische piloot. Die maakt dingen als "lopen" makkelijk. Als je bij iedere stap een beslissing zou moeten nemen (eerst m'n linkervoet vooruit, en dan de rechter), dan werd je stapelgek. Dat gaat prima zonder nadenken, dankzij je automatische piloot. Meer gecompliceerde taken kan ie ook aan trouwens: denk aan blind typen. Daar komt geen enkele "beslissing" aan te pas.
Je tweede stuk gereedschap: intuïtie. Maar je mag het ook "gevoel" noemen, of ervaring. Een voorbeeld: inhalen op een tweebaansweg. Je zit achter een vrachtwagen, er komt ver weg een tegenligger aan, kun je er nog langs? Ga dat eens uitrekenen zeg! Met drie verschillende snelheden en een acceleratietijd is dat geen eenvoudig sommetje. Maar je kijkt even, en je WEET het. Je hersens hebben het werk gedaan. En goed ook, want je leeft nog.
Terug naar de biljarttafel. Automatische piloot is: gaan staan voor je stoot. Je voeten vinden als vanzelf de goeie plek, daar denk je niet over na. Voorhand op het biljart: automatische piloot. Wegblijven uit de ketszone: automatische piloot. Vervolgens is je gevoel aan de beurt, je ervaring. Hoe dik speel je de tweede bal aan, met hoeveel effect en met welk tempo. Voor de meeste spelers zijn ook dat geen bewuste beslissingen. Je laat het over aan hetzelfde deel van je brein dat je vertelt of je kunt inhalen of niet. Waarom? Omdat dat gedeelte van je hersenschors aanzienlijk slimmer is dan jij. En het kan tien keer beter rekenen.
Ik had beloofd dat dit alles iets te maken had met de kou in La Baule, en dat is ook zo. Als de tafel anders gaat afslaan, dan werken je automatische piloot en je intuïtie niet meer naar behoren. Je bent gewend om exact te kunnen voorspellen wat het resultaat van je acties is, en als dat resultaat uitblijft, word je onzeker. Voorbeeld: in je auto sluit ik de richtingaanwijzer en de ruitenwisser andersom aan. Je gaat niet een of twee keer, maar 137 keer de verkeerde nemen. Je automatische piloot is kapot. Nog een voorbeeld: je mag gaan autorijden met de jampotbril van je oma op je neus. Inhalen is er niet meer bij, want je vertrouwt je eigen inschatting niet meer. Je kunt nog wel rijden, maar je zit hopeloos onzeker achter het stuur.
Spelen op een tafel die ongebruikelijk lang of kort is, is al moeilijk genoeg. Maar een tafel die VERANDERT, dat is nog erger. Gisteren kon je 'm vertrouwen, nu liegt ie tegen je. Gisteren kon je voorspellen wat er ging gebeuren, nu sta je af te wachten en te hopen. Gisteren speelde je instinctief, en nu moet je overal over nadenken. Het is doodvermoeiend, en je zelfvertrouwen is nergens meer. Eerst de linkervoet, dan de rechter...
Als je ambitie hebt in dit spel, neem dit dan ter harte: instinctieve, intuïtieve beslissingen zijn bijna altijd beter dan verstandelijke, en ze zijn stukken nauwkeuriger.
Het verbaasde me niet echt dat Horn overeind bleef onder hoge druk en moeilijke omstandigheden. Hij heeft al jarenlang laten zien dat hij uit het juiste hout gesneden is, en hij weet dat je niet in discussie moet gaan met een tafel. Voor Semih was de schok nog het grootst, omdat hij op de zaterdag zo perfect had aangevoeld wat de tafel deed. Wat een comeback heeft hij gemaakt in de afgelopen jaren: twee keer brons op een WK, een keer zilver in een World Cup, en nu een wereldrecord. Ik gun hem nog iets meer: minstens één grote prijs, in de herfst van zijn carrière.