Driebanden
Wist u dat driebanden is uitgevonden in de U.S.A.? Het is niet voor niets dat het "Tournament of Champions in Augustus is vernoemd naar Wayman C. McCreery, de pioneer en vermoedelijke ontdekker van ons mooie spelletje. In onze beleving is Europa de thuisbasis van het biljarten, met Azië als opkomende macht. Het is makkelijk om te vergeten hoe cruciaal de rol van de Amerikanen was, zeker in de eerste helft van de vorige eeuw.
Ik sla een paar generaties over, vanaf de grootheden Welker Cochran en Willie Hoppe, naar een bepalend moment in 1978. De Amerikaanse biljarters waren hun leidende rol toen allang kwijt, Raymond Ceulemans was de absolute heerser. Waarom, zo vraagt u terecht, is dan een demonstratiewedstrijd uit 1978 tussen een Amerikaanse broodbiljarter en de grote Ceulemans zo historisch? Waarom speelt Larry Johnson, beter bekend als "Boston Shorty" een rol in onze geschiedenis?
Om de context van die wedstrijd in Las Vegas in 1978 te begrijpen, moet je je realiseren dat de Belg en de Amerikaan eigenlijk experts waren in verschillende spelsoorten, al noemden ze het allebei driebanden. Ceulemans was de meester van de competities en de individuele kampioenschappen. Boston Shorty speelde alleen maar om geld. Een driebandenwedstrijd in een Amerikaanse pool hal, daar telden beurten en moyennes niet. Het ging er alleen maar om wie er met de centen vandoor ging. Beurten werden in de regel helemaal niet bijgehouden.
Zo speelden de Amerikaanse "hustlers" al tientallen jaren, en ze waren daardoor meesters in het verdedigen. De allerbeste was Boston Shorty. De manier waarop er werd verdedigd, die kennen wij in Europa eigenlijk niet. Het was toegestaan om gewoon te "passen", en geen enkele poging te doen het punt te maken. Je bracht met je speelbal de bal van de tegenstander naar één kant van de tafel, en bleef zelf in de buurt van de rode, aan de andere kant. Vaak antwoordde de tegenstander met eenzelfde soort oplossing, en dan werd er vele beurten niet gescoord.
Vandaag de dag zou dat beschouwd worden als onsportief, als spelbederf zelfs. Maar als beide spelers van deze tactiek gebruik maken en het is toegestaan, dat is het niet onsportief meer. Dan is het gewoon een ander spelletje.
Houd dat in gedachten, dan kun je je enigszins in Boston Shorty verplaatsen. Het is moeilijk om zijn speelsterkte nauwkeurig te schatten, want beurten werden zelden bijgehouden. Maar volgens ooggetuigen met verstand van zaken was hij ongeveer een 0.850 - 0.900 speler. Daarmee was hij al zwaar in het nadeel tegen Ceulemans, die in de jaren zeventig meestal zijn titels won met 1.300 of beter.
Dit zei Boston Shorty tegen een journalist, een paar dagen voor de wedstrijd:
"Misschien kan ik niet van die Belg winnen, hij is zo te horen wel heel sterk. Maar één ding kan ik je garanderen: hij speelt tegen mij geen 1 moyenne. Ik zal hem laten zien hoe wij hier in Amerika de ballen opbergen." Op de dag van de wedstrijd was er een toeschouwer die hoorde hoe Shorty Ceulemans aansprak, en hem voorstelde allebei wat geld te zetten op de afloop. "To make it more interesting."
Een blik op de tellijst, en je ziet het. Ceulemans ging fluitend naar de finish. Hij maakte de ene losband na de andere, en Shorty's defensie leek nog het meest op de Franse Maginot linie in 1940, gebouwd om tanks tegen te houden en de Duitse Heinkels, Junckers en Messerschmidts vlogen er vrolijk overheen. De nachtmerrie voor de kleine hustler eindigde na 26 beurten: 60 - 10. Ceulemans haalde inderdaad niet 1.000 moyenne, hij haalde 2.308.
Een foutje rechts onderaan op de tellijst: niet 60 maar 26 beurten.
Het is niet mijn bedoeling om van Larry Johnson de schurk van dit verhaal te maken, al is een beetje leedvermaak nooit weg. Een goeie les voor iedere biljarter: voorspel nooit de uitslag van je eigen wedstrijden. In deze demonstratiepartij was niet alleen Boston Shorty de verliezer; het slechte speelplan, het ultra-defensieve driebanden werd hier vermorzeld. Larry Johnson werd opgenomen in de Hall of Fame van het Amerikaanse biljarten. Terecht, hij was een groot kampioen. Maar de strategie waarmee hij groot geworden was, werd op die dag ontmaskerd, gepensioneerd, ten grave gedragen.
Was Raymond Ceulemans dan een puur aanvallende speler? Zeker niet. Hij speelde juist een prachtige, uitgebalanceerde mix van aanval en verdediging. Een driebandenspeler die z'n defensie niet op orde heeft is als een bokser die zijn hoofd niet beschermt met z'n handen. Je vraagt er dan gewoon om, dat je klappen krijgt. Maar als je plan, je strategie is om je handen voor je gezicht te houden, ga je nooit een gevecht winnen.
Deze ontmoeting uit 1978 tussen catenaccio en totaalvoetbal onderstreept nog maar eens dat driebanden draait om punten maken. Destructief en defensief gaat het altijd verliezen van constructief en aanvallend. Soms zelfs met 60-10.