SINT WILLEBRORD - De rijke historie van Sint Willebrord, een plaats met zo'n 9.000 inwoners in het zuiden van Nederland, heeft nogal wat sportlegendes voortgebracht. Dick Jaspers is voor de biljartfans de bekendste met zijn vier wereldtitels, vijf Europese titels en één keer goud op de World Games. Twee beroemde wielrenners met een Tour de France verleden gingen hem voor. Wim van Est (1923-2003) en Wout Wagtmans (1929-1994) droegen de gele trui in 's werelds bekendste wielerronde. Het Brabantse dorp, vroeger gekend door armoede, smokkelbendes en noeste werkers, dankt zijn bekendheid bovenal aan zijn vermaarde sportsterren, want ook Rini Wagtmans, Christ van der Smissen, Frans van Kuyk en Gerwin Valentijn zijn, zoals ze dat op zijn Brabants zeggen, bekende inwoners van 't Heike.
Dick Jaspers kent die verhalen van vroeger: van de tijden dat er zo'n twintig cafés waren in het kleine dorp, die in de weekends vol liepen, waar de mensen katholiek waren en na de kerk een biertje gingen halen. Het was gezellig, gemoedelijk, er werd veel gebiljart en gekaart. En de sporthelden werden verheerlijkt. ,,Mijn oma en mijn ouders hadden een café, De Kroon, waar die wielergrootheden Wim van Est en Wout Wagtmans kwamen toen ik nog klein was. De gele truien van die renners hingen bij ons in het café boven de toog. Toen de Tour de France op een dag in Sint Willebrord aankwam, lag de finish bij ons voor het café. Ik denk dat er zo'n 50 tot 80.000 mensen naar Sint Willebrord kwamen. Jan Raas won die etappe, weet ik nog.''
't Heike was het dorp dat na de oorlog nog jarenlang door armoede werd geteisterd. ,,Veel mensen konden niet lezen en schrijven'', vertelt Jaspers uit de verhalen die hij heeft gehoord. ,,Daarom was wielrennen een sport om te ontsnappen aan die armoede. Het dorp stond bekend om zijn smokkelaars, maar vooral ook om zijn harde werker in de zware beroepen. Het was een echt Brabants dorp, met zijn café's, een beroemde pastoor die bij mensen op bezoek ging, borrels dronk en soms wel eens een tuinhekje omver reed.''
Die enclave bloeide sportief gezien op in de jaren vijftig, waarin Wim van Est en Woutje Wagtmans furore vierden in de Tour de France. Wim van Est won de eerste etappe in 1951 en stortte een dag later met zijn gele trui 70 meter diep in een ravijn: de beroemde foto van een huilende renner in de afgrond gingen de wereld rond. Hij werd later dik betaald voor de reclameslogan: ''Zeventig meter viel ik diep, mijn hart stond stil, maar mijn Pontiac liep.'' De twee wielrenners van 't Heike droegen later nog vele malen de gele trui, veel later werd Rini Wagtmans bekend om zijn kunsten als daler in de Alpen en de Pyreneeën.
Het 'Wielerdorp van Nederland', zoals 't Heike later werd omgedoopt, kreeg met Christ van der Smissen zijn eerste beroemde biljarter. De nu 65-jarige Sint Willebrorder werd als 18-jarige speler gezien als de opvolger van Raymond Ceulemans en Ludo Dielis in het internationale biljarten. Die faam heeft 'D'n Christ', zoals zijn bijnaam was, niet gehaald. Hij werd wel drie keer Europees kampioen bandstoten, één keer in de vijfkamp en in kader 71/2. Op wereldniveau stuitte hij op de Belgische goudjagers: vier keer werd Van der Smissen tweede op een WK bandstoten: drie keer achter Ceulemans, één keer achter Dielis. Later werd hij bondscoach van de KNBB en onder meer trainer van Therese Klompenhouwer.
Dick Jaspers: ,,Voor ons, toen nog jonge biljarters, was Christ de grote inspiratie in Sint Willebrord, hij brak alle records. Ik ging kijken als hij moest spelen. Toen ik zeventien was, heb ik mijn eerste dagen gespijbeld op school, toen in Rucphen, op twee kilometer bij ons vandaan, het WK bandstoten werd gehouden met Christ, die een grote supportersclub had, Raymond Ceulemans en Ludo Dielis. Het waren de jaren waarin ik langzaam doorbrak en biljarten na dat wielertijdperk enorm populair werd.''
Frans van Kuyk kwam er later wonen, Gerwin Valentijn was één van de grote talenten na Dick Jaspers. Het palmares van die spelers staat ver in de schaduw van dat van Jaspers. ,,Frans van Kuyk is een fantastische biljarter, maar hij koos voor zijn werk en hield niet van reizen'', vertelt Jaspers. Hij werd één keer Nederlands kampioen in 2004. ,,Gerwin Valentijn is altijd stratenmaker gebleven, maar speelt nog altijd op hoog niveau in competities.'' Het jaar 2004 was een historisch jaar voor Sint Willebrord. Het podium van het Nederlands kampioenschap telde drie spelers uit het dorp: Frans van Kuyk (1e), Gerwin Valentijn (2e) en Dick Jaspers (gedeeld 3e met Raimond Burgman).
Dick Jaspers (54 nu) maakte de stap naar de wereldtop driebanden in zijn jonge jaren en is dat nog altijd met zijn nummer één positie op de wereldranglijst. De beste Nederlandse biljarter ooit, die na zijn start als allrounder de keuze maakte voor de meest populaire discipline, schitterde met vier wereldtitels, vijf Europese titels, won in eigen land 60 Grand-Prix toernooien, twintig keer de Masters 25 World Cups en vele internationaal befaamde toernooien.
Hij woont na een kleine omzwerving weer in Sint Willebrord. ,,Het is niet meer te vergelijken met vroeger'', beseft Jaspers. ,,Biljartcafé's zijn uitgestorven, jonge biljarters, die ons zouden moeten opvolgen, zijn er helaas niet. Ik wil er niet somber over zijn, maar de tijden zijn veranderd. Mensen gaan niet meer zo vaak op café. We zijn ook niet meer zo'n wielerdorp en eigenlijk kijk ik met weemoed terug op de bruisende jaren zeventig, toen iedereen kon gaan werken, veel mensen een eigen paleisje bouwden en gelukkig werden. Wat blijft is de nostalgie, de historie van een legendarisch dorp.''
Dick Jaspers juicht na een van zijn vele, grote successen
Christ van der Smissen (rechts) in zijn gloriejaren met Raymond Ceulemans